Då Gud peikte på ho Karnils Helina

Av Fridtjov Urdal

Ho Anna på Kviene fortalde mykje og ofte frå sin barndom og var på det viset ein munnleg tradisjonsberar. Mangt vart fortalt fleire gonger med små variasjonar. Så òg her. Hendinga må ha gått føre seg ein gong på byrjinga av 1880-talet:

«Det var ein dag seint i adventa at ho mor og eg stod attmed glasa og såg at det kom ein splintebåt roande. Det var berre ho mor, han Nils og eg heime då. Han far va vekke på fiskje, men va ventande.
« Å, sjå dissa stakkars krypane så fere her roande, men Gud gje dei ikkje teke land her hjå oss», sa ho mor. Men da gjorde dei sakte. Dei va fire stykkje ikkje rettare eg minnest, mann og kåne og to unga, nokolunde jamgamle med han Nils og eg. Dei spurde om å få vere her og liggje i høya. Dar va da råd å halde heten. Dei hadde frose. Det var ei skikkeleg kulderid då som varde godt ut på nyåre. Nok av da, ho mor sa ja, splintane vart verande. Ho hadde bedd Vår Herre om å sende dei vidare, men  han hadde sendt dei til oss. Då hadde han sagt: «Nei, Helina ditte får du take deg av». (Helina og Anna, og mange med dei, hadde Gud som stelte med slikt).

«Han far kom heim nåkre dage før jul, og då vart det avgjort at dei fekk vere over helga i alle høve og det vart rydd og vaska  ut i Masstaua, så dei fekk vere der, men dei ville sove  i høya. Han takka splinten og velsigna attpå. Det var ikkje kvar jul dei hadde fått vere i folkehus. Han far va no ikkje sikker på kor mykje ei velsigning tå slikt folk var verdt, men ho mor meinte at berre da kom frå eit ærleg hjarta, so va da av Gud. Det vart  fire nye munnar å mette den jula og til godt over nyåret. Men det var som var det velsigna, det rekte til og vel så det. Fisk og sild var der rikeleg, men det rekte til med kjøt og mjølmat òg. «Ja, er det ikkje forunderleg som det stundom er stelt?» Splintane åt i hop med oss på helgedagane, annast so helt dei seg for seg sjølv i Masstovene  Vi ungane tykte det var store stas å ha splinteungane å leike med. Splinten hadde funne nokre utslitne ljåblad som han lagde skjeise av tå til han Nils og meg. Da va slikt noko han far aldri hadde eller såg seg tida til. Splintekjæringa  tok seg på og vølte klede. Ho va flinke etter som ho mor sa. Det var over 20 dag før dei sette seg i båten og for vidare sørover. Ho mor fekk eit nålebrett og eit knappeskrin av splintekjæringa. Det var ein sorgens dag for han Nils og meg når splinteungane for. Nils fortale ein gong at han hadde treft att ein av dei ungane, sonen, då dei var på fiske ned ved Skudesnes. Han let for at han hugsa godt jula i Seljestokken».

Kornelius (Karnils) og Helena (Helina), foreldra til Anna. Dei var plassfolk i Seljestokken.